James
tip van Edward
- geschreven doorPercival Everett
- vertaald doorPeter Bergsma
- publisher
- Atlas Contact
- genre
- roman
- jaar
- 2024
'Witte mensen staan vaak bewonderend stil bij het feit dat ze het een en ander hebben overleefd. Ik stelde me voor dat dat kwam omdat zij veel minder vaak op overleven waren aangewezen, alleen op leven.' Deze observatie van hoofdpersoon James, op bladzijde 271 van het boek, is emblematisch. Om meerdere redenen. Ten eerste geeft hij de wit en de wijsheid en het inzicht weer van James, die een dolende, weggelopen tot slaaf gemaakte in het zuiden van de Verenigde Staten is. Ten tweede laat hij zien waar dit boek, naast alle avonturen, naast de sprankelende taal, naast de snelheid en deadpan humor, vooral om gaat: om het herschrijven van een deel van de geschiedenis vanuit Zwart perspectief.
Een deel van de literatuurgeschiedenis, ook. James is namelijk een parallelvertelling naast Mark Twains De avonturen van Huckleberry Finn. Everett noemt het in zijn nawoord zelf een 'knik' naar Twains boek: 'Zijn humor en menselijkheid spraken me al aan lang voordat ik schrijver werd.'
En ja, die menselijkheid is het aspect dat misschien nog het meest opstijgt uit dit boek. Het is ten diepste doortrokken van mededogen, van verantwoordelijkheidsgevoel en van het proberen zin te geven aan het zijn van een volwaardig mens.
James stond op de shortlist van de Booker Prize en van de National Book Award - het had wat mij betreft die beide prijzen makkelijk kunnen winnen.